Ek Vergi Uygulama Esaslarını Düzenleyen Genel Tebliğ Resmi Gazete’de Yayınlanmıştır

Yaşanan deprem felaketinin yaralarını sarmak amacıyla, 7440 sayılı Kanunun 10/27’nci maddesi ile ek vergi ihdas edilmiştir. 7440 sayılı Kanunun 10/27’nci maddesinde yer alan ek verginin temel özellikleri aşağıdaki gibidir.

• Ek vergi tek sefer alınacak bir vergidir.
• Verginin mükellefi, kurumlar vergisi mükellefleridir. Gelir vergisi mükelleflerinin kazançları ek vergiye tabi değildir.
• Deprem yaşanan illerde mükellef olanlar, bu vergiden muaftır.
• Verginin konusu, 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde kurumlar vergisinden istisna edilen bazı gelirler, indirimli kurumlar vergisine tabi tutulan tutarlar ve bazı indirimlerdir.
• Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanır.
• Bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamaz ve hiçbir vergiden mahsup edilemez.
• Ek vergi için 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesi kullanılmaktadır, ayrı bir ek vergi beyannamesi söz konusu değildir.
• Ek verginin oranı %5 ve %10 olarak belirlenmiştir.

Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği (seri no: 3) isimli Genel Tebliği, 15 Nisan 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Sirkülerimizin ekinde yer alan Genel Tebliğde, ek verginin kapsamı, istisnaları ve uygulamaya ilişkin konular, örneklerle açıklanmıştır.

Sirkülerimizde, ek vergi uygulaması genel tebliğ verileri de kullanılarak özetlenmiştir.

EK VERGİ KAPSAMINDAKİ İSTİSNA VE İNDİRİMLER

Ek vergi, 2022 yılı Kurumlar Vergisi beyannamesi üzerinde hesaplanmaktadır. Aşağıda yer alan matrah, istisna veya indirim tutarları üzerinden, %10 oranında ek vergi hesaplanır. (3 seri nolu 7440 sayılı GT, md.5)

• İndirimli kurumlar vergisine tabi matrahlar (5520 sayılı Kanunun 32/A)
• %15 oranından daha az vergi yükü taşıyan Yurtdışı İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-c).
• Emisyon Primi Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç).
• Taşınmaz, İştirak Hisseleri ve Fon Satış Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-e).
• Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketlerine veya TMSF'ye Borçlu Durumda Olanların Taşınmaz veya İştirak Hisselerinin Satış Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-f).
• Yurtdışı İnşaat, Onarım, Montaj ve Teknik Hizmetler Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-h).
• Eğitim ve Öğretim Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ı).
• Yabancı Fon Kazançlarının Vergilendirilmesinde Yönetici Şirketlere İlişkin Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/A).
• Sınai Mülkiyet Hakları Satış Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/B).
• 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu Kapsamında Düzenlenen Ürün Senetlerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazanç İstisnası (193 sayılı Kanun).
• Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesinden Sağlanan Kazanç İstisnası (4490 sayılı Kanun).
• Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası (3218 sayılı Kanun).
• Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazanç İstisnası (4691 sayılı Kanun).
• Araştırma Altyapılarının Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetlerinden Elde Ettikleri Kazançlarda İstisna (6550 sayılı Kanun).
• Özel Kanunlarda Yer Alan ve Ek Vergi Matrahına Dâhil Edilmesi Gereken Diğer İstisnalar.
• Yurtdışına Verilen Yazılım, Mühendislik, Eğitim ve Sağlık Hizmetleri Kazanç İndirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ğ).
• Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ı).
• Yatırım İndirimi İstisnası (193 sayılı Kanun Geçici Madde 61 kapsamında tevkifata tabi olmayanlar).
• Ar-Ge ve Tasarım İndirimi (5746 sayılı Kanun). (Küçük ve mikro işletmelerce elde edilenler hariç)
• Teknogirişim Sermaye Desteği İndirimi (5746 sayılı Kanun).
• Teknokent Sermaye Desteği İndirimi (4691 sayılı Kanun). (Küçük ve mikro işletmelerce elde edilenler hariç)
• Özel Kanunlarda Yer Alan ve Ek Vergi Matrahına Dâhil Edilmesi Gereken Diğer İndirimler.

Aşağıdaki istisnalar üzerinden %5 oranında ek vergi hesaplanır.

• İştirak Kazançları İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-a).
• Üzerinde %15 ve daha fazla vergi yükü taşıyan yabancı kurumlardan elde edilen Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-b).
• Üzerinde %15 ve daha fazla vergi yükü taşıyan Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-g).
• Üzerinde %15 ve daha fazla vergi yükü taşıyan Yurtdışı İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-c)*.
• Üzerinde %15 ve daha fazla vergi yükü taşıyan Yurtdışı İnşaat, Onarım, Montaj ve Teknik Hizmetler Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-h)*.

* 5520 sayılı Kanun md. 5/1-c ve 5/1-h maddesinde yer alan kazançların elde edildiği ülkede en az %15 oranında vergi yükü taşıdığına ilişkin tevsik edici belgelerin kurumlar vergisi yönünden bağlı bulunulan vergi dairelerine ibraz edilmesi durumunda, bu istisnalar üzerinden hesaplanan %10 oranındaki verginin %5’e isabet eden kısmı iade edilecektir.

Ek vergi uygulamasına tabi olmadığı belirtilen istisna, muafiyet ve indirimler genel tebliğde aşağıdaki şekilde sayılmıştır. (3 seri nolu 7440 sayılı GT, md.6)

• 6/2/2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır.
• Yatırım Fon ve Ortaklığı Portföy İşletmeciliği Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-d).
• Risturn Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-i).
• Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerine Yönelik Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-j).
• Varlık Kiralama İşlemlerinden Elde Edilen Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-k).
• Kur Korumalı Mevduat ve Katılım Hesaplarından Elde Edilen Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Geçici Madde 14).
• Yatırım İndirimi İstisnası (193 sayılı Kanunun Geçici Madde 61 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi tutulanlar).
• Sponsorluk Harcamalarında İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-b).
• Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-c).
• Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşaatlarına İlişkin Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ç).
• Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-d).
• Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağışlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-e).
• Kızılay Derneği ile Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-f).
• 213 sayılı Kanunun 325/A Maddesine Göre Girişim Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-g).
• 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanuna Göre Korumalı İşyeri İndirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-h).
• Özel Kanunları Uyarınca Kurum Kazancından İndirimine İzin Verilen Bağış ve Yardımlar.
• Yürürlükte bulunan ikili veya çok taraflı diğer uluslararası anlaşmalar uyarınca, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlar,
• Mikro ve küçük işletme niteliğindeki kurumlar vergisi mükelleflerinin; teknoloji geliştirme bölgelerinden elde ettikleri kazançlar ile Ar-Ge ve tasarım merkezi bulunan mükelleflerin bu merkezlerdeki Ar-Ge ve tasarım harcamaları üzerinden hesaplanan Ar-Ge ve tasarım indirimleri.
• Mahiyet itibariyle vergi hesaplanmasına dönük beyannamede indirim olarak gösterilen tutarlar (Aşağıdaki paragrafta detaylı açıklanmıştır)

Mahiyet itibarıyla indirim veya istisna kapsamında olmayıp, daha çok vergi matrahının doğru hesaplanması amacıyla beyannamenin indirim satırlarına yazılan tutarlar üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır. Genel tebliğde konuya ilişkin olarak aşağıdaki durumlarda ek vergi hesaplanmayacağı özellikle belirtilmiştir.

• Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile Vergi Usul Kanunu hükümleri arasındaki değerleme farkları,
• Örtülü sermaye kabul edilen borçlanmalarda borç alan kurum nezdinde Türk Lirası’nın değer kazanması sonucu oluşan kur farkı gelirleri,
• Kıdem tazminatı karşılığı iptali,
• Vergi borçlarına mahsup edilen ve gelir olarak dikkate alınan 193 sayılı Kanunun mükerrer 121 inci maddesi kapsamındaki indirim hakkı.

Ek vergi, 2022 yılı kurumlar vergisi beyanı ile beyan edilmektedir. Öte yandan, hesaplanan ek vergi iki taksitte ödenir. İlk taksit, kurumlar vergisinin ödeme zamanı ile aynıdır. İkinci taksit ise bunu takip eden 4. aydır. Başka bir ifade ile, kurumlar vergisi beyannamesini Nisan ayında veren bir mükellef için ek vergi Nisan ve Ağustos 2023 aylarında iki taksit olarak ödenecektir.

Saygılarımızla,

Dr. Celal Çelik

Yeminli Mali Müşavir

Ek: VERGİ VE DİĞER BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA İLİŞKİN 7440 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 3)